GORDEL VAN SMARAGD
Indische rondvaart door Amsterdam
.Nieuws
Binnenkort vermelden we hier de eerste twee tochten van dit jaar:
zondag .. ..... 2024
zondag .. ..... 2024
Door de oorlogen in ondermeer Oekraïne en Gaza, de onrust in de wereld, klimaatdreiging en samenhangende prijsverhogingen weten we nog niet hoe de naaste toekomst eruit ziet. In ieder geval hebben we afscheid moeten nemen van de cateraars waardoor alleen Frans Leidelmeijer en Peter Bouman u in de watten zullen leggen.
Een 2,5 uur durende rondvaart in afgeslankte vorm. Dus geen lunch, koffie of thee meer maar slechts fris, bier en wijn voor eigen rekening. Besef dit als u de foto-impressies van onze vroegere tochten bekijkt.
Bovendien wil de reder zijn boten de weekenden (in ieder geval zaterdags) voor zichzelf gebruiken, dus resten ons slechts tochten doordeweeks en een enkele keer op zondag.
De route is grotendeels dezelfde, de informatie wat rijker en uw gastheren wat ouder.
De kosten zijn € 50,-.
U kunt zich aanmelden via het aanmeldformulier onderaan de website. Vergeet de datum niet van de tocht waarvoor u kiest, het aantal personen en eventueel de namen van gewenste tafelgenoten. Vermeld eventueel ook de naam van de bankrekeninghouder indien de gebruikte bankrekening waarmee uw tocht wordt betaald onder een andere naam valt.
Maak de betaling over aan Peter Bouman. Diens IBAN-nummer is NL70 INGB 0003 4838 73. Vermeld hierbij de term "rondvaart" plus de gewenste datum.
Bij een te grote belangstelling hanteren we de volgorde van betaling.
Bij te weinig belangstelling gaan de tochten niet door.
Bel voor meer informatie naar 06 245 10 434
Karakter van de rondvaart
Sinds 2012 is Amsterdam een uniek toeristisch fenomeen rijker: onze rondvaart langs "Indië". Het is een tocht door de grachtengordel met een Indisch verhaal: van VOC, Nederlandse Handel Maatschappij en Multatuli tot en met broedplaatsen van Indonesisch zelfbewustzijn, architectuur vol Indische invloeden, herinneringen aan Indorockers, de woning van de vroegere Indische burgemeester van Amsterdam of over de schoonfamilie van Mata Hari. Na deze rondvaart ziet u de hoofdstad met andere ogen. Mocht u al eerder hebben meegevaren, weet dan dat we weer nieuwe elementen hebben toegevoegd!Columns
DE GORDELS VAN SMARAGD
Een aantal weken terug, op een van de laatste mooie zonnige zaterdagen deze nazomer, voer ik mee tijdens de Indische rondvaart door de Amsterdamse grachten, georganiseerd door Stichting Cerita Fakta. Rond half één stapten mijn zoontje – met zijn 7 jaar de jongste Indo aan boord – en ik bij de aanlegplaats bij de Stopera aan boord van de Prins Bernhard. Niemand minder dan Frans Leidelmeijer himself, onberispelijk gekleed in een mooi indigo blauw poloshirt met daaronder een hippe bordeauxrode broek met borduursels en kekke leren sneakers hielp ons galant aan boord. Frans (welbekend van het tv-progamma ‘Tussen Kunst & Kitsch’, zijn maandelijkse column in Moesson en zijn toespraak tijdens de Indiëherdenking afgelopen zomer) en Peter Bouman (van Pelita en het Indisch Netwerk), vormen sinds 2012 de – letterlijk ;-) – drijvende krachten achter de Indische rondvaart.
Ook deze zaterdag waren ze een kundig – vanwege de eindeloze nice-to-know en really?-ik-had-geen-idee! stroom aan Indië/Indonesië gerelateerde historische feiten, verborgen verhalen, hilarische anekdotes en verrassende wetenswaardigheden – en komisch – daarvoor moet je ze gewoon samen in actie zien – duo dat van de rondvaart een waar feestje maakte.
Ook een feest was de tot in de puntjes verzorgde catering aan boord: bij binnenkomst een kop koffie of thee met spekkoek, en katjang en cassavekroepoek om al varende van te knabbelen. Halverwege de tocht gevolgd door een overheerlijke ketoprak perfect verzorgd en uitgeserveerd door de familie Tino Pattipilohy. Naar geheim familierecept, en nee het recept krijg je dus echt niet, al vraag je het nog zo lief.
Voor mij was deze Indische rondvaart echt een eyeopener: nooit geweten dat er zoveel Indische en Indonesische invloeden, verhalen en geschiedenissen in het Amsterdamse straatbeeld te ontdekken vielen. Dat je er Hindoe-Javaans geïnspireerde stupa-ornamenten en Kala-koppen op gebouwen kunt aanwijzen. Dat er een gebouw is dat bekendstaat als ‘De Spekkoek’. Dat er in de Amsterdamse grachten een heuse ‘tjebok’-boot ligt (die ik helaas even gemist heb, want op het moment suprême dat we erlangs voeren, bevond ik mij, géén grap, dus net op de kamar kecil). Ik had geen idee. Superleuk om te weten, en al die verhalen maken dat ik nu anders kijk als ik door Amsterdam loop. Als er weer een rondvaart is, bestel ik op tijd kaarten en neem ik de rest van mijn familie gezellig mee. Want ik weet zeker dat ze net zo zullen genieten als ik.
-
ZO ANDERS
...De ochtend luidde na een tropische week frisse wind en regen in. Dat drukte de pret geenszins. Op weg vanaf het metrostation naar ontmoetingsplaats ‘de Amstelhoeck’ kon ik precies inschatten wie er van de wandelaars op straat nog meer mee zouden gaan op de boot. Ik schatte het juist in. In de Amstelhoeck kwam iedereen dan samen. Tegenover mij aan tafel namen deels-Indische moeder en dochter met prachtige blauwe ogen plaats. We maakten kennis en al snel wisselden we verhalen uit. Moeder had een foto van een ansichtkaart op haar smartphone staan, die ze me liet zien. “Deze stuurde mijn oma mij toen ik 4 jaar oud was. Ik heb de kaart nog steeds”, zei ze licht ontroerd. Even terug in de tijd...
Zie hier Danielle's verslag. -
STIL IN AMSTERDAM
Natuurlijk is het terecht dat sinds enige jaren 'Indische' rondvaarten worden gehouden in Amsterdam. Zonder Indië zou de Gouden Eeuw slechts een vergulde eeuw zijn geweest, en de hoofdstad minder de toeristische attractie van nu, met die rondvaarten voor toeristen langs opmerkelijke en historische plekken.
Als kleine, in de jaren zestig in Mokum opgroeiende jongen, maakte je nooit een rondvaart mee. Het begrip 'toerist in eigen stad' bestond nog niet. De schoonheid van de grachten en belerende panden leerde ik pas kennen toen ik op mijn achttiende, al dan niet aangeschoten, zomers op weekendochtenden de discotheek uitwankelde. Het was als in het prachtige lied van Ramses Shaffy:
t Is stil in Amsterdam De mensen zijn gaan slapen De auto's en de fietsen Zijn levenloze dingen De stad behoort nu nog Aan een paar enkelingen Zoals ik Die houden van verlaten straten
Verbijsterend mooi is de stad op zo'n zomerochtend als de zon net op is en overal nog rustig. Een beetje Amsterdams jongetje had daar in de jaren zestig geen oog voor. Die hing liever over de brug om op toeristen te spugen in de boten – langzaam mikkend op de opening van het weggeschoven glazen dak. En dan hard weghollen, hoewel de boot toch niet zou stoppen, noch aanmeren om de woedende buitenlanders los te laten op het Amsterdams tuig.
Ik was een Amsterdams jongetje, geen Indisch jongetje, ook geen Moluks jongetje. Dat zei me niks, al was er wel iets. In mijn beleving zeiden alle Indische (en Molukse) mensen elkaar gedag in die tijd in Amsterdam. Iedere Indische man of vrouw die mij zag, knikte in ieder geval naar me. Een wat ouder Indisch heertje dat iedere werkdag ons huis passeerde op weg naar kantoor en mij en mijn broertjes en zusjes altijd groette als hij ons zag, werd jarenlang door mijn zus versleten als onze echte opa uit Indië. Vele jaren later, ik was al volwassen, zag ik 'm opeens weer, op de Overtoom. We herkenden elkaar meteen, begroetten elkaar als voorheen, en hij informeerde naar het welbevinden van mijn familie. Mooi.
Mijn vader had me van kleinsaf wel wat ingeprent, iets wat hij belangrijk vond en wat ik moest opvolgen. Hij zei: als mensen vragen of je Indisch bent, moet je antwoorden: nee, ik ben een Ambonees. Nooit heeft iemand me het gevraagd, en pas later begreep ik het nuanceverschil tussen 'Indisch' en 'Ambonees', of 'Moluks' zoals men tegenwoordig zegt. Indische mensen ben ik altijd blijven groeten.
Ambonezen ook. Die zijn altijd familie. Oom Job Pelupessy was een gepensioneerde marineman die tijdens WOII was gevangengenomen en aan de Birmaspoorlijn had gewerkt. Hoorde ik pas veel later van zijn zoon. Als ik 's ochtendvroeg naar de middelbare school fietste, ging ik altijd door de Schaapherderstraat. Want daar stond hij voor het venster, om op mij te wachten en even te zwaaien. Zij echtgenote, tante Atha, was de liefste tante van allemaal en kon heerlijk koken. Een andere oud-marineman, oom Minggus Manuputty, kon enorm van politieke mening verschillen met mijn vader, met boos weglopen van een van beiden tot gevolg. Maar als hij ons kinderen zag, op een warme zomerse dag, greep hij naar zijn portemonnee. Hoewel hij het verre van breed had, kocht hij dan een ijsje voor ons.
In die tijd zag je nog regelmatig een tante in sarong en kabaja op de markt. Dat beeld is voorgoed weg, net als het groetend Indisch heertje, net als mijn Ambonese ooms, net als mijn vader. Ja, het is een drukke stad, maar als ik er weer ben – ik woon inmiddels elders – denk ik: 't Is stil in Amsterdam.
_
BEKEERD
Ik moet eerlijk bekennen dat ik tot voor kort geen liefhebber was van een tocht per rondvaartboot. Het zal ongetwijfeld te maken hebben met het feit dat ik ben opgegroeid in het Zuidhollandse plassengebied, waar met ijzeren regelmaat grote rondvaartboten (niet zelden van Avifauna) door de Ringvaart voeren, volgeladen met vaak zeer treurigkijkende of juist té uitbundige passagiers op leeftijd… In mijn herinnering was het tot overmaat van ramp dan ook altijd slecht weer.
Eén keer heb ik mij laten verleiden om op zo’n rondvaart over de Zuidhollandse vaarten en plassen mee te gaan. Jaren geleden. Dat was ter gelegenheid van het vijfentwintigjarige huwelijksfeest van de ouders van mijn toenmalige Hollandse (dorps-)vriendinnetje. Die tocht mondde uit in een memorabel echec. In iedere familie zit immers wel een oom die bij dit soort gelegenheden al snel te diep in het glaasje heeft gekeken, en die dan ook nog eens de behoefte voelt om iedereen, op zijn manier, ongezouten de waarheid te zeggen… Zo ook in deze Hollandse familie. Als een olifant in de porseleinkast ging deze bloedverwant te keer, waarbij hij ieder familielid tot op het bot beledigde. Het gevolg was dat het ene gekrenkte deel van de familie in tranen uitbarstte en dat het andere deel zich maar met moeite kon beheersen om dit zwarte dronken schaap van de familie niet in een zak met stenen verzwaard van boord te mieteren.
Ik was dus niet geheel onbevooroordeeld toen de Stichting Cerita Fakta mij vroeg om eens mee te varen met de Indische rondvaart in Amsterdam… Rondvaart? dacht ik nog, en dan ook nog eens een Indische rondvaart? Wat moet ik me daar bij voorstellen? Mijn nieuwsgierigheid won het ten slotte van mijn aanvankelijke aarzeling; een mens moet toch openstaan voor nieuwe ervaringen, hield ik mijzelf manmoedig voor. Ik stemde uiteindelijk dus toe. Het had niet mooier kunnen zijn; zaterdag 8 augustus 2015 was een dag gemáákt voor een geslaagde rondvaart: een prachtige, zonnige en bijna windstille dag met een aangename temperatuur van circa 26 graden celsius! Toen ik arriveerde bij de opstapplek, de kade bij de Stopera, was het dan ook al een drukte van belang. Hartelijke begroetingen met vele Indische bekenden volgden. Het enthousiasme voor deze rondvaart bleek groot; de tocht was geheel volgeboekt. En toen wij vervolgens plaatsnamen in de rondvaartboot, bleek er zelfs enig improvisatievermogen nodig om iedereen een plek te bieden.
Terwijl wij snoepten van de emping, katjang en cassave (chips) begon onze tocht. Die voerde vanaf de Amstel bij de Stopera noordwaarts langs het Rokin, waar door onze gidsen, Peter Bouman en Frans Leidelmeijer, gewezen werd op het gebouw van Arti et Amicitiae vanwege een in 1917 gehouden gedenkwaardige Bali-tentoonstelling; voeren wij verder langs de Schreierstoren, de oudste toren van Amsterdam, waar velen in het verleden met groot verdriet hun geliefden naar de Oost zagen vertrekken; en trokken we langs de Prins Hendrikkade waar zich naast onder meer het befaamde Scheepvaarthuis (niet onbelangrijk in verband met de exploitatie van het vroegere Nederlands-Indië) natuurlijk ook d’Oude Werf bevindt, waar in het verleden de VOC-schepen werden gebouwd en onderhouden. Vervolgens diende zich voor mij al direct een van de hoogtepunten aan: de indrukwekkende replica van De Amsterdam, een VOC-Spiegelretourschip dat aangemeerd ligt voor het Scheepvaartmuseum. Over het Spiegelretourschip had ik net in mijn laatste boek geschreven (dit type schip werd door de VOC in Azië onder meer gebruikt voor het vervoeren van slaven; niet zelden werden er dan enkele honderden tot duizend per tocht in het ruim gestouwd…). Ik had het schip natuurlijk tijdens het schrijven al eerder bezichtigd, maar nu zag ik het imposante vaartuig eens een keer vanaf het water en dat gaf toch een heel andere sensatie. Dit laatste ervoer ik trouwens al vanaf het begin van de tocht: hoe mooi, dynamisch en – vooral - hoe anders Amsterdam oogt vanaf het water.
Wat ik overigens niet onvermeld mag laten is de uitvoerige informatie die de beide gidsen hebben opgediept en waarvan ze ons, passagiers, gedurende de gehele rondvaart op een ongedwongen en vaak luchtige wijze deelgenoot maakten. En het is werkelijk indrukwekkend hoeveel connecties Amsterdam blijkt te hebben met het vroegere Nederlands-Indië. Alleen op de Herengracht al bevinden zich tal van monumentale panden die een geschiedenis hebben die terugvoert naar de vroegere kolonie. Zo is het huidige onderkomen van het NIOD op de gracht het voormalige woonhuis van de befaamde én beruchte tabakspionier op Sumatra Jacobus Nienhuys; vinden we er het vroegere (eerste) kantoor van de Nederlandse Handel Maatschappij (die zich bezighield met de exploitatie van de kolonie); en treffen we er ook het monumentale pand aan waar de Deli Maatschappij ooit kantoor hield.
Overigens gaan de gidsen in hun enthousiasme af en toe zo ver dat de link met Nederlands-Indië in een enkel geval wel héél creatief wordt gelegd; zo is mij nu nog steeds niet duidelijk wat het verband is tussen de Beatles die Amsterdam in 1964 bezochten en Indië… *)
Maar dit is natuurlijk een bagatel, want wat een boeiende en leerzame tocht is dit! Ik ben dankzij Frans en Peter heel veel te weten gekomen over de verbinding tussen Amsterdam en Nederlands-Indië. Daarnaast heb ik genoten: van Amsterdam op een stralende dag vanaf het water (het is en blijft een prachtige stad); van de prachtige monumentale gebouwen; van het aangename gezelschap; van de ongedwongen sfeer (kletsen mág!); van de gastvrijheid van onze gastheren en gastvrouwen; van de uitvoerige én onderhoudende presentatie van de gidsen; en niet in de laatste plaats van het eten en drinken. Want het blijft natuurlijk een Indische rondvaart; naast de drankjes en de eerder genoemde snacks, word je als passagier namelijk ook nog eens onthaald op een heerlijke ketoprak. Nou, kom daar maar eens om bij een ‘gewone’ Hollandse rondvaart… Mijn familie bekijkt mij nu met enige argwaan; hij die altijd zo schamper deed over die oer-Hollandse rondvaart, heeft nu ‘het licht gezien’ en is razend enthousiast over … een rondvaart! Een Indische rondvaart!
*) We wezen op de enthousiaste reactie van de nog-niet-doorgebroken Beatles op de Tielman Brothers tijdens hun optreden in de Star-Club te Hamburg. Maar misschien was alles wel mythe of Photoshop... Zie Paul en John op de voorgrond:
_
GEDEELD VERLEDEN, GEDEELDE TOEKOMST
Het gedeelde verleden van het Koninkrijk der Nederlanden wordt niet door iedereen in Nederland gedeeld. Een verleden delen impliceert dat de achtergronden van burgers in de huidige samenleving meer met elkaar vervlochten zijn dan je op het eerste gezicht zou denken. Mijn ouders komen van oorsprong uit de Molukken. Ik ben hier geboren en getogen. Diezelfde Molukken hebben onuitwisbare sporen in het Nederland van nu en in Amsterdam in het bijzonder. En ook andersom. Mijn moeder is ‘een meisje De Kock’ zoals Molukkers een meisjesnaam plachten te noemen. Meer Nederlands qua naam kan bijna niet.
Ik had onlangs de eer om te gast te zijn tijdens de bijzondere Indische Rondvaart door de grachten van Amsterdam en over het IJ. Dan wordt dat gedeelde verleden op een zonovergoten zaterdag ineens het gedeelde heden: ik heb geleerd over de sporen uit het gezamenlijke verleden van Nederland en de Molukse gemeenschap die hier inmiddels 65 jaar leeft. Dat bijvoorbeeld een statig herenhuis vlakbij de gracht het onderkomen was van de eerste Molukse studenten die aan het begin van de vorige eeuw in Nederland mochten studeren. Daar waar een paar eeuwen geleden onderhandelingen plaatsvonden over contracten met handelaren in de Oost, flaneerden pal om de hoek bezoekers van Amsterdam met hippe zonnebrillen en gloednieuwe sneakers. Het was op die zaterdagmiddag in Amsterdam niet alleen leerzaam. De Indische gidsen Frans Leidelmeijer en Peter Bouman wisten op soepele wijze dat verleden van Nederland te duiden. Met verrassende feiten, anekdoten en een zekere ironie. Ik ben Frans en Peter samen met Carol Burgmeestre, Victor Joseph en Tino Pattipilohy dankbaar voor een historische middag door de grachtengordel van Amsterdam. De maaltijd van de hand van de Pattipilohy’s liet mij de Molukse smaak van kruidnagel en nootmuskaat proeven. Het waren die Molukse specerijen waarmee we een gedeeld verleden hebben. Dus ook een gedeelde toekomst.
_
STILLE WATEREN, DIEPE GRONDEN
Esther de Graaf voor Pelita over haar tocht in 2013
Een stralende zomerdag in Amsterdam. De zachte wind zorgt voor kabbelende golfjes op de Singel voor de Stopera en lachende meeuwen scheren over het water, verderop ligt de steiger van Rederij Kooij. Mocht je de aanlegplaats voor de Indische rondvaart al niet kunnen vinden, dan lokken de gezellige geluiden van het weerzien tussen familie en kennissen je wel naar de juiste boot.
Het publiek dat aan boord gaat bestaat vooral uit tweede generatie Indo’s, maar ook families met wat jongere gezichten. Vragend naar de beweegredenen om vandaag mee te gaan, blijkt vooral de nieuwsgierigheid naar de Indische geschiedenis in de stad. Met name de verrijking van een informatieve rondvaart trekt aan: iets leren over de belangrijke plaatsen en personen in het vandaag vooral ‘Indische’ Amsterdam. Daarnaast betekent het voor velen een leuk dagje uit. Een aantal mensen is meegegaan om volgend jaar terug te keren voor een familiereünie, met als doel hun kinderen ook wat kennis van de geschiedenis mee te geven. Op de boot nemen twee oudere vriendinnen zonder Indische achtergrond plaats. Ze gaan dit jaar al voor de tweede keer mee. Dat moet wel een goed teken zijn. “Je hoort de tweede keer toch weer andere dingen en er is zoveel informatie te verwerken”.
Dat laatste blijkt te kloppen: de tocht voert de komende uren langs talloze gebouwen waarachter veel verhalen verborgen liggen. Frans Leidelmeijer en Peter Bouman verzorgen met veel enthousiasme de gedetailleerde informatie. Er klinkt zachtjes wat Hawaiiaanse lounge-muziek en van het achtersteven komen heerlijke etensgeuren aanwaaien. Het zou ook geen Indische rondvaart zijn als er niet lekker de hele tijd gegeten kon worden. En gekletst! Tutup Mulut?!? Welnee zeg! De gidsen hebben af en toe moeite zelfs met microfoon boven de gezelligheid uit te komen, maar dat mag de pret niet drukken. De verhalen brengen voor vooral ouderen weer herinneringen en persoonlijke verhalen naar boven. Gelukkig kan alles worden gevolgd via de bijgeleverde prints op tafel, in het geval men even afgeleid wordt door de lekkere hapjes bij de koffie of de kletsende dames naast u.
De gidsen leiden het gezelschap al varend langs grachtenpanden en straatjes, onder bruggen en langs uitzichtpunten over het water. De reis is een aaneenrijging van markante verhalen en historische details. Zo starten we op de Amstel en varen langs het Doelenhotel, waar de Beatles in 1964 logeerden toen ze optraden in Blokker. De eerste eye-opener van de dag, want weinigen weten dat de Beatles, evenals Jimi Hendrix, zich hebben laten inspireren door de Tielman Brothers: Indische grondleggers van de Nederlandse rockmuziek. We varen langs door Berlage ontworpen gebouwen, van wie in Soerabaja ook architectuur is te vinden, en langs het Allard Pierson Museum, waar Multatuli’s manuscript van ‘Max Havelaar’ wordt bewaard.
Verderop bij de Grimburgwal is het Binnen-Gasthuis, waar ‘dokter Djawa’ en journalist Abdul Rivai in 1899 als eerste inlander zijn studie tot Europees arts volgde en waar later de gebroeders Tehupeiory hun studie startten. Veel locaties verwijzen terug naar de eerste zeereizen naar Indië. Het Scheepvaarthuis aan de Prins Hendrikkade is de plaats waar Cornelis de Houtman in 1595 zijn eerste reis begon. Eindelijk horen we dan ook waar de namen ‘Binnen- en Buiten Bantammerstraat’ vandaan komen als herinnering aan deze expedities. Ook het Scheepvaarthuis zelf heeft Indische verwijzingen, zoals de ingang waarvan het ontwerp geïnspireerd is door Hindoeïstische tempels.
Al varend reizen we steeds verder door de geschiedenis heen. Via het Verzetsmuseum komen de verhalen over Indische Nederlanders en Indonesiërs die tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gevochten en in het verzet zaten. Memorabele personen passeren de revue, van de ‘Soldaten van Oranje’ tot Indische verzetsheldin Anda Kerkhoven.
Een voor een dienen zich kleine juwelen van de geschiedenis aan, terwijl we kalm over de grachten varen. Van Hajenius’ sigaren tot Hortus Botanicus, van het kantoor van de Deli Maatschappij tot het Stadsarchief waar de Nederlandse Handelsmaatschappij zat. Dit laatste gebouw wordt ook wel ‘De Spekkoek’ genoemd, vanwege de laagjes die architect De Bazel aanbracht. Maar ook: de Kopi Luwak, Toradja-koffie en Indonesische thee van het Hofje van Wijs op de Zeedijk die tot vandaag de dag te koop zijn. En niet te vergeten de haute couture van Indo Viktor en zijn partner Rolf.
We genieten van heerlijke ketoprak terwijl we langs het Multatulimuseum varen en op de hoogte raken van verborgen schatten, zoals het prachtige vogelplafond met Molukse vogels aan de Keizersgracht en de kunst van de Indische Charley Toorop aan de Leidsegracht.
De hoeveelheid Indische details die deze stad rijk is, is verbazend. Zowel in de zichtbare als verborgen architectuur, in de straatnamen en in de verhalen die achter de gevels schuilgaan.
Eenmaal terug aan de kade is iedereen enthousiast en gaat eenduidig hetzelfde geluid op: “Erg interessant!” De dag is voor alle generaties van nut geweest. Voor de jongere generatie gevuld met nieuwe informatie. Voor de oudere, tweede generatie bracht het herkenning. Er zaten zelfs wat Amsterdammers tussen die in al die jaren niet geweten hebben dat er zoveel plaatsen verbonden zijn met de Nederlands-Indische geschiedenis. En de twee dames? Die kwamen er dubbel verrijkt weer vandaan, even enthousiast als de vorige keer. “Volgend jaar gaan we zeker weer mee”, klonk het stellig.
Genoeg ontdekkingen dus tijdens deze expeditie op het water. Onze ‘kapal api’ maakte een rondreis die niet alleen fantastisch is voorzien van commentaar, maar ook nog tot in detail verzorgd en georganiseerd is. Met recht een fijne dag om nog lang aan terug te denken.
Over de rondvaart
Frans Leidelmeijer en Peter Bouman zijn tweeënhalf uur uw gids, waarbij we niet alleen ingaan op historische achtergronden maar ook op architectuur, vormgeving en minder serieuze zaken.
De route leidt langs de oude binnenstad, de Nieuwmarkt, het Oosterdok en de grachtengordel.
Aan de hand van foto's op handouts die bij u op tafel liggen, krijgt u een beeld van onderwerpen of details die vanuit de boot minder zichtbaar zijn. U krijgt van een aantal adressen een lijstje met korte samenvatting zodat u deze tocht nog eens kunt nalopen.
We varen met een authentieke Amsterdamse rondvaartboot, met goede geluidsapparatuur, verwarming en een comfortabele WC. Het filmpje hieronder was van de eerste tocht op een totaal ander schip en met een andere crew.
In verband met de verdeling over de boot placeren we de deelnemers. Vermeld bij uw aanmelding daarom met wie u aan dezelfde tafel wilt zitten!
Voor wie?
Voor iedereen die affiniteit heeft met de geschiedenis van Nederlands-Indië en nieuwsgierig is naar allerlei Indische weetjes. Maar u bent uiteraard ook van harte welkom voor gewoon een gezellige middag op het water in Indische sfeer. We vragen echter wel om even stil te zijn wanneer Frans of Peter aan het woord zijn.
Vanwege de steile trap is de rondvaart helaas niet geschikt voor rolstoelen.
Interesse?
U kunt zich onderaan deze site aanmelden.
Groepen vanaf 40 personen kunnen - in overleg met ons - zelf een datum voorstellen. Die datum maken we vervolgens bekend zodat andere passagiers zich ook voor die dag kunnen aanmelden tot in totaal 54 personen.
Indien u met uw groep een besloten rondvaart wilt maken, kan dit natuurlijk ook. Prijs in overleg.
Voor meer informatie kunt u bellen naar 06 245 10 434
Opstapplaats en tijd
De opstapplaats is in het centrum van Amsterdam, namelijk de aanlegsteiger van het stadhuis/muziektheater Stopera aan de Amstel. Vlakbij is er een goede parkeergarage en liggen metrohalte Waterlooplein evenals tramhalte Waterlooplein op steenworp afstand. Dus - mocht u met het openbaar vervoer reizen - kies vanaf Amsterdam CS de metrolijnen 51, 53 of 54, of tramlijn 14. Vanaf zowel de metrohalte als de tramhalte 'Waterlooplein' is het ongeveer vijf minuten lopen.
Vanaf het Centraal Station is het ongeveer 20 minuten lopen.
De boot vertrekt om 13.00 uur. Daarom vragen we u in verband met het inchecken om al om 12.30 uur aanwezig te zijn. Vlakbij de steiger ligt cafe Amstel1, waar u comfortabel kunt wachten of nog even gebruik kunt maken van de WC. De rondvaart duurt zo'n 2,5 uur zodat u uiterlijk 15:30 uur weer bij de Stopera terug bent.
Video's
Vindt hier de Engelstalige toelichting van Frans Leidelmeijer (in 2023 bij het Homo-monument) over de heksenjacht op homoseksuelen eind jaren '30 in voormalig Nederlands-Indie.
Zie hieronder de video van Bie Muusze over onze eerste rondvaart in 2012.
Daan Goppel maakte dit filmpje van 30 september 2017
Hier vindt u een video van de 5 mei-tocht in 2016 van het Indisch Herinneringscentrum, Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 en het Amsterdams 4 en 5 mei Comite
En hier onze tegenligger op de Leliegracht...
Foto's
Zie hier een impressie van de rondvaart van 21 mei 2023.
Hieronder ziet u enkele fotoreportages van eerdere tochten, toen nog in samenwerking met Cerita Fakta.
Met deze foto's krijgt u een indruk van de tocht van 19 oktober 2019
Zie de foto's van 18 augustus 2019.
Zie een impressie van de tocht van 23 juni 2019.
Als u hier klikt, krijgt u een indruk van de tocht van 13 oktober 2018.
Foto's van de tocht op 1 september 2018 vindt u hier.
Zie hier de tocht van 28 juli 2018.
Hier vindt u enkele foto's van 5 mei 2018.
Hier vindt u een impressie van onze tocht van 30 september 2017.
Andere foto's van 30 september 2017 door Daan Goppels vindt u hier. Zie trouwens Daan's interview met de Indonesische CNN en diens Facebookpagina over zijn becak-tour in Amsterdam:
Hier vindt u foto's van 9 juli 2017.
Een prachtige impressie van Elma Noe van onze tocht op 20 augustus 2016.
Pers
Resten van de VOC in Amsterdam
Peter SchumacherZie hier Peters artikel
Een middagje Gordel van Smaragd op de Amsterdamse grachtengordel
Maria Lamslag voor Indisch3.0
Den Haag kennen we allemaal als Indische stad, maar ook Amsterdam is een stad met een belangrijke ‘Indische link’. Stichting Cerita Fakta organiseert daarom sinds 2012 rondvaarten door de Amsterdamse grachtengordel waarbij de Indische geschiedenis van de stad aan bod komt. Zaterdag 20 april nam ik deel aan de eerste boottocht van het nieuwe seizoen. Op 1 juni en 20 juli vaart Cerita Fakta nogmaals uit. Benieuwd of deze rondvaart ook iets voor jou, als Indisch 3.0’er, is? Lees dan mijn korte impressie van de middag.
Rond half één begaf ik mij richting de opstapplaats voor de Stopera. De plek was makkelijk te herkennen aangezien er al heel wat Indische luitjes op de wal stonden. Natuurlijk arriveerden een paar gasten wat later (jam karet, toch?) maar al snel kon de boot vertrekken voor de 2,5 uur durende rondvaart. Met een stralende zon en een helder blauwe lucht was het perfect weer voor een boottochtje.
Peter Bouman en Frans Leidelmeijer stapten als gidsen aan boord. Peter werkt voor Pelita en Frans ken je waarschijnlijk als kunstexpert van Tussen Kunst & Kitsch. Tijdens de rondvaart door de grachtengordel legden zij het verband met de andere gordel; de Gordel van Smaragd oftewel Nederlands-Indië. Om de beurt vertelden zij historische achtergronden, feitjes en anekdotes over de gebouwen, kunst, bruggen en andere plekken met Indische link waar we langs voeren.
Zo passeerde de boot onder de replica van het VOC-schip De Amsterdam, voormalige kantoren van handelsmaatschappijen met Indische banden, het geboortehuis van Edouard Douwes Dekker (nu het Multatuli Museum), straten waar veel Indonesische geneeskundestudenten gestudeerd hebben, het verzetsmuseum en het NIOD waar aandacht is voor het oorlogsverleden. Uiteraard werd er ook verteld over panden, bruggen en kunstwerken die qua ontwerp geïnspireerd waren op Nederlands-Indië. Het gebouw De Bazel – vanwege de kleuren ook wel de spekkoek genoemd - is hiervan misschien wel het mooiste voorbeeld. In de decoratie zijn talloze verwijzingen naar Indië te vinden.
De gidsen deelden hand-outs uit, zodat we het één en ander konden meelezen en details nog eens op foto’s konden bekijken. Bij de rondvaart waren lekkernijen en een warme maaltijd inbegrepen, waardoor er nagenoeg de hele rondvaart eten op tafel stond. Dit weerhield de gidsen er niet van ons ook op wat culinaire Indische hotspots te wijzen. Zo zie ik in mijn aantekeningen Café Kadijk aan het Kadijksplein en Hofje van Wijs aan de Zeedijk genoteerd.
Omdat een boottocht toch een boottocht blijft en deze een niet al te hip imago hebben, had ik er rekening mee gehouden dat ik wel eens de jongste deelnemer zou kunnen zijn. En waarschijnlijk was dit ook het geval. Er waren wel meer 3.0’ers aan boord, maar de 2.0’ers waren duidelijk in de meerderheid. De gidsen, zelf ook van de tweede generatie, refereerden regelmatig naar feitjes die deze generatie goed kent. Wanneer het iets van doen had met Indorockers kon ik als (jonge) 3.0’er bijvoorbeeld niet alle feitjes volgen – al zegt dat misschien meer iets over mijn muziekkennis.
Deze en andere ‘insiders’-anekdotes van de 2.0’ers, deden me wel bedenken hoe leuk mijn vader en mijn tante het boottochtje zouden vinden, en hoe leuk het zou zijn om samen met hen de rondvaart te maken. Behalve de verhalen van de gidsen, zou ik misschien ook wel meer van hun Indische verhalen horen.
Hierin ligt denk ik ook het grootste verschil in de beleving van de middag voor de 2.0’ers en 3.0’ers. Voor de tweede generatie was het volgens mij vooral een middag van herkenning en weerzien, voor mij was het vooral een middag van nieuwe verhalen en een nieuwe blik op plekken in de stad. Mocht je ook aan de rondvaart willen deelnemen, dan is dit wellicht iets om rekening mee te houden. Al deed het af en toe iets niet kunnen volgen, zeker niet onder aan de sfeer!
Want ondanks het brave imago van de rondvaarttocht, was dit ongetwijfeld de meest gezellige boot die die zaterdag op de grachten te vinden was. Het was soms zo gezellig aan boord, dat de gidsen zelfs met microfoon het geklets amper konden overstemmen. Het gekwebbel, gelach en ge-makan trok ook bekijks van andere (vergeleken met ons opvallende stille) rondvaartboten en mensen langs de grachten. In dat opzicht voelde het al alsof ik de boottocht met mijn familie maakte. De verhalen waren misschien grotendeels nieuw, de gezelligheid was één en al herkenning.
Telegraaf 29 augustus 2012
Aanmelding / Contact
Vul alstublieft uw gegevens in en daaronder een kort bericht. We zullen dan zo spoedig mogelijk contact met u opnemen.
Privacy Verklaring